Borsa İstanbul ve diğer uluslararası borsalarda belirli dönemlerde uygulanan “yukarı adım kuralı” (up-tick rule), açığa satış işlemlerine yönelik bir sınırlama getiren düzenlemelerden biridir. Peki, açığa satış nedir ve yukarı adım kuralı nasıl çalışır? İşte detaylar…
AÇIĞA SATIŞ NEDİR?
Açığa satış, yatırımcının sahip olmadığı bir hisse senedini ödünç alarak satması ve fiyat düştüğünde daha düşük bir fiyattan geri alarak kar elde etme stratejisidir. Bu işlem, genellikle piyasanın düşeceğini öngören yatırımcılar tarafından kullanılır.
YUKARI ADIM KURALI NEDİR?
Yukarı adım kuralı, açığa satış işlemlerinin yalnızca en son gerçekleşen işlem fiyatından daha yüksek bir fiyat seviyesinde yapılmasını zorunlu kılan bir düzenlemedir. Bu kural, aşırı volatilite ve ani fiyat düşüşlerini engellemek amacıyla uygulanır.
YUKARI ADIM KURALI NASIL ÇALIŞIR?
Açığa satış işlemi yapmak isteyen yatırımcı, satış emrini son işlem fiyatına eşit veya daha yüksek bir seviyeye koymak zorundadır.
Eğer hisse senedi fiyatı sürekli düşüyorsa, açığa satış yapmak isteyenler bu kurala bağlı olarak satış emirlerini en son gerçekleşen fiyatın üzerine koymalıdır.
Böylece panik satışlarının ve manipülatif hareketlerin önüne geçilmesi hedeflenir.
YUKARI ADIM KURALININ AMACI NEDİR?
Piyasalardaki sert düşüşleri önlemek: Büyük çaplı açığa satış işlemlerinin hisse fiyatlarını hızla aşağı çekmesini engellemek.
Manipülasyon riskini azaltmak: Yatırımcıların piyasayı kasıtlı olarak aşağı çekmesini önlemek.
Piyasa güvenliğini artırmak: Yatırımcıların daha istikrarlı bir ortamda işlem yapmasını sağlamak.
BORSA İSTANBUL’DA YUKARI ADIM KURALI NE ZAMAN UYGULANIR?
Borsa İstanbul’da yukarı adım kuralı genellikle:
Yoğun satış baskısı olan günlerde
Aşırı oynaklık yaşandığında
Regülatörlerin piyasayı koruma amaçlı müdahale ettiği dönemlerde devreye alınır.
Açığa satışta yukarı adım kuralı, piyasaların aşırı düşüşlerden korunması ve yatırımcı güveninin sağlanması için kritik bir mekanizmadır. Bu kural, piyasanın daha sağlıklı işlemesini destekler ve manipülatif hareketleri sınırlandırır. Özellikle oynak dönemlerde yatırımcılar bu düzenlemeyi dikkate alarak işlem yapmalıdır.
